


잘 씹으면 기분이 좋아지나요?
저작 기능과 중추 신경계 및 자율 신경계와의 상호 작용
나이가 들면서 건강했던 치아를 하나씩 잃어버릴 때의 상실감은 큽니다. 시간이 지나면 남아있는 치아로 음식을 씹는 것이 적응이 되기도 하지만, 어금니의 경우 치아 하나를 잃어버릴 때마다 저작 기능이 10~30%까지 감소한다는 연구결과는 음미해볼 필요가 있습니다. 최근 연구 논문들에 따르면, 저작은 단순한 소화 과정의 일부가 아니라, 중추신경계(Central Nervous System, CNS)와 자율신경계(Autonomic Nervous System, ANS)와 밀접한 관계를 맺고 있으며, 정신 건강과 신체 건강에 긍정적인 영향을 미칩니다.
저작이 중추 신경계에 미치는 영향
저작 과정은 단순히 치아의 움직임이 아니라 주변 턱 근육과 점막, 그리고 혀의 움직임이 상호 조화롭게 운동하는 과정입니다. 이 복잡한 운동을 조절하기위해 대뇌피질(cerebral cortex), 변연계(limbic system), 그리고 소뇌(cerebellum) 등이 활성화됩니다. 대뇌피질에서는, 특히 전두엽(frontal lobe)과 측두엽(temporal lobe)에서 저작과 관련된 운동 및 감각 신호를 처리하며, 저작 빈도가 감소하면 전두엽의 혈류량이 줄어들어 인지 기능 저하와 관련될 수 있다고 알려져 있습니다. 특히 노인에서 저작력이 감소하면 치매 발병 위험이 증가한다는 연구 결과도 보고되었습니다. 대뇌 변연계는 감정과 기억을 담당하는 뇌 영역으로, 특히 편도체(amygdala)와 해마(hippocampus)가 중요한 역할을 합니다. 저작은 스트레스 호르몬인 코르티솔(cortisol)의 분비를 줄이고, 안정감을 유도하는 신경전달물질인 세로토닌(serotonin)과 도파민(dopamine)의 분비를 증가시킵니다. 이는 기분 개선과 불안 완화에 도움을 줍니다. 소뇌는 운동 조절과 균형을 담당하는 부위로, 저작 활동이 원활하게 이루어지도록 조정하는 역할을 합니다. 소뇌가 손상되면 저작 능력이 저하될 수 있으며, 이는 뇌졸중 환자들에게도 중요한 문제로 작용할 수 있습니다. 요약하면, 저작이 활성화될 때, 뇌의 혈류량이 증가하여 산소 공급이 원활해지고 신경세포의 활동이 촉진됩니다. 이는 단기적으로 집중력 향상과 학습 능력 증가에 기여하며, 장기적으로는 치매 예방 효과가 있습니다.
저작과 자율신경계의 상호 작용
저작을 하면 심박수와 혈압이 증가하며, 교감신경이 활성화됩니다. 특히 단단한 음식을 씹거나 빠르게 저작할 때 교감신경이 활성화되며, 이는 각성 상태를 유지하는 데 도움을 줍니다. 반대로, 천천히 음식을 씹으면 부교감신경이 활성화되어 소화 기능이 촉진되고 스트레스가 감소한다. 저작은 미주신경(vagus nerve)을 자극하여 소화관의 연동운동을 활성화시키고, 위액과 소화효소의 분비를 증가시킨다. 즉, 느리고 천천히 많이 씹을수록 소화기능을 촉진시키는 효과가 있습니다. 그리고, 저작이 원활하면 침 분비가 증가하고, 이는 음식물의 분해를 도와 소화 흡수를 원활하게 한다. 또한, 저작이 충분히 이루어지면 위장관의 부담이 줄어들고, 대사율이 증가하여 체중 관리에도 긍정적인 영향을 미칠 수 있습니다.
저작에 따른 식습관 개선
잘 씹는 습관은 식사 시간을 늘려 천천히 먹게 하며, 이는 과식을 방지하고 체중 조절에 도움을 줍니다. 또한, 식사를 하면서 자연스럽게 대화를 나누는 과정은 사회적 상호작용을 촉진하고 정신 건강을 증진시킨다. 위에 설명했듯이, 저작이 충분히 이루어지면 부교감신경이 활성화되어 긴장이 완화되고, 이는 수면의 질을 향상시키는 데도 기여합니다. 연구에 따르면, 잠자기 전 적절한 저작 활동(예: 가벼운 저녁 식사)은 깊은 수면을 유도하는 효과가 있습니다. 바쁘게 사는 현대인들은 힘주어서 빠르게 “와작와작” 씹는 저작 습관에 익숙합니다. 하지만, 나이가 들면, 전반적인 소화 기능이 저하되므로, 식습관을 바꾸어줄 필요가 있습니다. 오랫동안 꼼꼼이 “깨작깨작” 씹는 습관이 치아에 가해지는 압력도 줄여서 치아의 파절을 막고, 소화관의 부담을 줄이면서도 소화 흡수율을 높여 건강개선에 기여하게 됩니다. 최선은 태어날때 갖고 태어난 내 자연치로 평생을 사는 것이지만, 어떤 이유로 치아를 상실하면 저작기능의 회복을 위해 치과 치료를 미루지 않는 것도 중요한 삶의 지혜입니다.
咀嚼会让人心情变好吗?
咀嚼功能与中枢神经系统及自主神经系统的相互作用
随着年龄的增长,逐渐失去健康的牙齿会带来巨大的心理落差。虽然时间久了,人们可能会习惯用剩下的牙齿咀嚼,但研究表明,每丢失一颗磨牙,咀嚼功能可能下降10%~30%。近期的研究论文指出,咀嚼不仅仅是消化过程的一部分,还与中枢神经系统(CNS)和自主神经系统(ANS)密切相关,并对心理健康和身体健康产生积极影响。
咀嚼对中枢神经系统的影响
咀嚼并不仅仅是牙齿的运动,而是涉及下颌肌肉、口腔黏膜、舌头等多个部位协调运动的复杂过程。为了调控这一过程,大脑中的大脑皮层、边缘系统和小脑都会被激活。
大脑皮层:额叶(frontal lobe)和颞叶(temporal lobe)主要负责处理咀嚼相关的运动和感官信号。如果咀嚼频率减少,额叶的血流量可能会下降,这可能与认知能力下降有关。此外,研究表明,老年人咀嚼能力下降可能会增加痴呆症的风险。
边缘系统:这一部分主要负责情绪和记忆,其中杏仁体(amygdala)和海马体(hippocampus)起着关键作用。咀嚼可以减少皮质醇(cortisol,压力激素)的分泌,同时增加血清素(serotonin)和多巴胺(dopamine)的分泌,有助于改善情绪、缓解焦虑。
小脑:负责运动协调和平衡,确保咀嚼过程顺畅。如果小脑受损,咀嚼能力可能会下降,这对中风患者尤其重要。
总的来说,积极的咀嚼活动能够增加大脑血流量,促进氧气供应,提高神经细胞的活跃度。短期来看,它有助于提高专注力和学习能力;长期来看,还有助于预防痴呆。
咀嚼与自主神经系统的相互作用
咀嚼会影响心率和血压,从而激活自主神经系统:
交感神经激活:咀嚼坚硬的食物或快速咀嚼会刺激交感神经,帮助保持清醒状态。
副交感神经激活:缓慢咀嚼会激活副交感神经,促进消化功能,减少压力。
此外,咀嚼还能刺激迷走神经(vagus nerve),增强胃肠蠕动,增加胃液和消化酶的分泌,改善消化功能。慢慢、充分地咀嚼食物有助于减轻消化系统的负担,提高新陈代谢,对体重管理也有积极作用。
通过咀嚼改善饮食习惯
养成细嚼慢咽的习惯可以延长进食时间,防止暴饮暴食,帮助控制体重。此外,与人交谈的过程能够促进社交互动,对心理健康也有积极作用。
如前所述,充分咀嚼能够激活副交感神经,缓解紧张情绪,并改善睡眠质量。研究表明,睡前适量咀嚼(例如轻食晚餐)有助于更深层次的睡眠。
现代社会的快节奏生活让人们习惯了快速、用力咀嚼。然而,随着年龄增长,消化功能会逐渐减弱,因此应当调整饮食习惯。慢慢、仔细地咀嚼可以减少牙齿承受的压力,预防牙齿破损,同时减轻胃肠负担,提高消化吸收率,从而改善整体健康状况。
理想情况下,拥有健康的天然牙齿伴随一生是最好的选择。但如果因某些原因失去牙齿,应尽早通过牙科治疗恢复咀嚼功能,这也是维护健康的重要智慧。
Nakakabuti ba ang Pagsaing sa Iyong Pakiramdam?
Ang Interaksyon ng Pagnguya, Sentral na Nervous System, at Autonomic Nervous System
Habang tumatanda ang isang tao, ang pagkawala ng malulusog na ngipin ay maaaring magdulot ng matinding emosyonal na kawalan. Bagamat maaaring masanay ang isang tao sa pagnguya gamit ang natitirang mga ngipin, ipinapakita ng pananaliksik na ang pagkawala ng isang bagang ay maaaring magpababa ng kakayahan sa pagnguya ng 10–30%. Kamakailang mga pag-aaral ay nagpapakita na ang pagnguya ay hindi lamang bahagi ng proseso ng panunaw kundi may malalim na koneksyon sa sentral na nervous system (CNS) at autonomic nervous system (ANS), na may positibong epekto sa mental at pisikal na kalusugan.
Epekto ng Pagnguya sa Sentral na Nervous System
Ang pagnguya ay hindi lang tungkol sa paggalaw ng mga ngipin; ito ay nangangailangan ng koordinasyon ng panga, mga kalamnan, mucous membrane, at dila. Upang makontrol ang kumplikadong kilos na ito, iba’t ibang bahagi ng utak tulad ng cerebral cortex, limbic system, at cerebellum ay aktibo.
- Cerebral Cortex: Ang frontal lobe at temporal lobe ay may mahalagang papel sa pagproseso ng kilos at pandamdam na kaugnay ng pagnguya. Ang pagbaba ng dalas ng pagnguya ay maaaring magdulot ng pagbawas ng daloy ng dugo sa frontal lobe, na maaaring humantong sa pagbaba ng kakayahan sa pag-iisip. Ipinapakita rin ng pananaliksik na ang kakulangan sa kakayahang ngumunguya sa matatanda ay nagpapataas ng panganib ng dementia.
- Limbic System: Ang bahaging ito ng utak ay responsable sa emosyon at memorya, kung saan ang amygdala at hippocampus ay may mahalagang papel. Ang pagnguya ay tumutulong sa pagbawas ng cortisol, isang stress hormone, habang pinapataas naman nito ang serotonin at dopamine, mga neurotransmitter na may kaugnayan sa pagpapahinga at pagpapabuti ng mood.
- Cerebellum: Responsable sa pagkontrol ng kilos at balanse, ang cerebellum ay nagpapagana ng maayos na pagnguya. Kapag nasira ang bahaging ito, maaaring mahirapan sa pagnguya, lalo na sa mga pasyenteng may stroke.
Sa kabuuan, ang aktibong pagnguya ay nagpapataas ng daloy ng dugo sa utak, nagbibigay ng sapat na suplay ng oxygen, at pinasisigla ang aktibidad ng mga nerve cells. Sa maikling panahon, nakakatulong ito sa mas mataas na konsentrasyon at kakayahan sa pagkatuto, habang sa pangmatagalang panahon, maaari itong makatulong sa pag-iwas sa dementia.
Ang Interaksyon sa Pagitan ng Pagnguya at ng Autonomic Nervous System
Ang pagnguya ay may epekto sa tibok ng puso at presyon ng dugo sa pamamagitan ng pag-activate ng autonomic nervous system:
Pag-activate ng Sympathetic Nervous System: Ang pagnguya ng matitigas na pagkain o mabilis na pagnguya ay nagpapasigla sa sympathetic nervous system, na tumutulong sa pagpapanatili ng pagkaalerto.
Pag-activate ng Parasympathetic Nervous System: Ang mabagal na pagnguya ay nagpapabuti sa panunaw at nakakatulong sa pagbabawas ng stress sa pamamagitan ng pagpapasigla ng parasympathetic nervous system.
Bukod dito, ang pagnguya ay nagpapasigla rin sa vagus nerve, na nagpapahusay ng paggalaw ng gastrointestinal tract, nagpapataas ng pagtatago ng gastric juice at enzymes, at nagpapabuti ng panunaw. Ang maingat at mabagal na pagnguya ay nagpapabuti ng panunaw, nagpapabawas ng bigat sa tiyan, at sumusuporta sa metabolismo, na maaaring makatulong sa pagkontrol ng timbang.
Pagpapabuti ng Mga Gawi sa Pagkain sa Pamamagitan ng Pagnguya
Ang pagkakaroon ng ugali ng mabagal at masinsinang pagnguya ay nagpapahaba ng oras ng pagkain, na natural na humahantong sa mas mabagal na pagkain. Ito ay nakakatulong upang maiwasan ang sobrang pagkain at suportahan ang pagkontrol ng timbang. Bukod pa rito, ang pakikisalamuha habang kumakain ay nakakatulong sa mental na kagalingan.
Gaya ng naunang nabanggit, ang sapat na pagnguya ay nagpapagana sa parasympathetic nervous system, na nakakabawas ng stress at nagpapabuti ng kalidad ng pagtulog. Ayon sa pananaliksik, ang pagnguya bago matulog (halimbawa, sa isang magaan na hapunan) ay maaaring makatulong sa mas malalim na tulog.
Sa modernong panahon, maraming tao ang sanay sa mabilis at malakas na pagnguya. Gayunpaman, dahil bumababa ang kahusayan ng panunaw habang tumatanda, ang pagbuo ng ugali ng mabagal at masinsinang pagnguya ay maaaring maging kapaki-pakinabang. Ang ganitong gawain ay nagpapabawas ng presyon sa mga ngipin, pumipigil sa mga bitak, nagpapagaan ng trabaho ng sistema ng panunaw, at nagpapahusay ng pagsipsip ng nutrisyon.
Habang ang pinakamahusay na sitwasyon ay mapanatili ang natural na mga ngipin sa buong buhay, kung sakaling may pagkawala ng ngipin, ang maagap na dental na paggamot upang maibalik ang kakayahang ngumunguya ay isang matalinong hakbang para sa pangkalahatang kalusugan.
Nhai Có Làm Bạn Cảm Thấy Tốt Hơn Không?
Tương Tác Giữa Hoạt Động Nhai, Hệ Thần Kinh Trung Ương Và Hệ Thần Kinh Tự Chủ
Khi con người già đi, mất dần răng khỏe mạnh có thể là một tổn thất tinh thần đáng kể. Mặc dù có thể thích nghi với việc nhai bằng những chiếc răng còn lại, nghiên cứu cho thấy mất một chiếc răng hàm có thể làm giảm chức năng nhai từ 10–30%. Điều này rất đáng chú ý. Các nghiên cứu gần đây cho thấy nhai không chỉ là một phần của quá trình tiêu hóa mà còn có liên quan mật thiết đến hệ thần kinh trung ương (CNS) và hệ thần kinh tự chủ (ANS), mang lại lợi ích tích cực cho cả sức khỏe tinh thần và thể chất.
Tác Động Của Việc Nhai Đối Với Hệ Thần Kinh Trung Ương
Nhai không chỉ đơn thuần là sự di chuyển của răng mà còn liên quan đến sự phối hợp của cơ hàm, niêm mạc miệng và lưỡi. Để điều chỉnh chuyển động phức tạp này, nhiều khu vực trong não như vỏ não, hệ viền và tiểu não được kích hoạt.
- Vỏ não: Thùy trán và thùy thái dương đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý tín hiệu vận động và cảm giác liên quan đến nhai. Giảm tần suất nhai có liên quan đến việc giảm lưu lượng máu đến thùy trán, có thể dẫn đến suy giảm nhận thức. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng suy giảm chức năng nhai ở người cao tuổi làm tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ.
- Hệ viền: Khu vực này chịu trách nhiệm về cảm xúc và trí nhớ, trong đó amygdala và hồi hải mã đóng vai trò quan trọng. Nhai giúp giảm cortisol (hormone căng thẳng) và tăng tiết serotonin cùng dopamine – các chất dẫn truyền thần kinh giúp thư giãn và cải thiện tâm trạng.
- Tiểu não: Tiểu não chịu trách nhiệm kiểm soát vận động và giữ thăng bằng, đảm bảo quá trình nhai diễn ra trơn tru. Tổn thương khu vực này có thể làm suy giảm khả năng nhai, đặc biệt ở bệnh nhân đột quỵ.
Tóm lại, hoạt động nhai tích cực giúp tăng lưu lượng máu lên não, đảm bảo cung cấp đủ oxy và kích thích hoạt động thần kinh. Trong ngắn hạn, điều này giúp tăng cường khả năng tập trung và học tập, còn về lâu dài có thể giúp phòng ngừa chứng mất trí nhớ.
Tương Tác Giữa Việc Nhai Và Hệ Thần Kinh Tự Chủ
Nhai có ảnh hưởng đến nhịp tim và huyết áp thông qua việc kích hoạt hệ thần kinh tự chủ:
- Kích hoạt hệ thần kinh giao cảm: Nhai thức ăn cứng hoặc nhai nhanh giúp kích thích hệ thần kinh giao cảm, giúp duy trì sự tỉnh táo.
- Kích hoạt hệ thần kinh đối giao cảm: Nhai chậm giúp tăng cường chức năng tiêu hóa và giảm căng thẳng thông qua việc kích hoạt hệ thần kinh đối giao cảm.
Ngoài ra, nhai còn kích thích dây thần kinh phế vị, giúp tăng cường nhu động ruột, thúc đẩy tiết dịch vị và enzyme tiêu hóa, từ đó cải thiện quá trình tiêu hóa. Nhai kỹ và chậm không chỉ giúp tiêu hóa tốt hơn mà còn giảm áp lực cho hệ tiêu hóa, hỗ trợ chuyển hóa và có thể giúp kiểm soát cân nặng.
Cải Thiện Thói Quen Ăn Uống Thông Qua Việc Nhai
Hình thành thói quen nhai kỹ kéo dài thời gian ăn, giúp ăn chậm hơn một cách tự nhiên, từ đó ngăn chặn tình trạng ăn quá mức và hỗ trợ kiểm soát cân nặng. Ngoài ra, việc trò chuyện trong bữa ăn còn giúp tăng cường tương tác xã hội và cải thiện sức khỏe tinh thần.
Như đã đề cập, nhai đủ giúp kích hoạt hệ thần kinh đối giao cảm, giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Các nghiên cứu cho thấy việc nhai trước khi đi ngủ (ví dụ như trong một bữa ăn nhẹ vào buổi tối) có thể giúp giấc ngủ sâu hơn.
Lối sống hiện đại khuyến khích thói quen nhai nhanh và mạnh. Tuy nhiên, do hiệu suất tiêu hóa giảm theo tuổi tác, việc hình thành thói quen nhai chậm và kỹ có thể mang lại nhiều lợi ích. Điều này giúp giảm áp lực lên răng, ngăn ngừa nứt vỡ, giảm tải cho hệ tiêu hóa và tăng cường hấp thụ dinh dưỡng.
Dù việc duy trì răng tự nhiên suốt đời là lý tưởng, nhưng nếu mất răng, phục hồi chức năng nhai bằng các biện pháp nha khoa kịp thời là một khoản đầu tư thông minh cho sức khỏe tổng thể.
جویدن باعث میشود احساس بهتری داشته باشید؟ تعامل بین جویدن، سیستم عصبی مرکزی و سیستم عصبی خودمختار با افزایش سن، از دست دادن دندانهای سالم میتواند یک فقدان عاطفی قابل توجه باشد. اگرچه افراد ممکن است در نهایت با دندانهای باقیمانده خود به جویدن عادت کنند، تحقیقات نشان میدهد که از دست دادن یک دندان آسیاب میتواند عملکرد جویدن را تا ۱۰–۳۰٪ کاهش دهد. این یافته قابل توجه است. مطالعات اخیر نشان میدهد که جویدن تنها بخشی از فرآیند گوارش نیست، بلکه به سیستم عصبی مرکزی (CNS) و سیستم عصبی خودمختار (ANS) مرتبط است و تأثیرات مثبتی بر سلامت روانی و جسمی دارد.
تأثیرات جویدن بر سیستم عصبی مرکزی جویدن تنها حرکت دندانها نیست؛ بلکه شامل هماهنگی عضلات فک، غشاهای مخاطی و زبان است. برای تنظیم این حرکت پیچیده، نواحی مختلفی از مغز از جمله قشر مغز، سیستم لیمبیک و مخچه فعال میشوند.
قشر مغز: لوب پیشانی و لوب گیجگاهی نقشهای کلیدی در پردازش سیگنالهای حرکتی و حسی مرتبط با جویدن دارند. کاهش دفعات جویدن با کاهش جریان خون به لوب پیشانی مرتبط است که ممکن است به کاهش شناختی منجر شود. تحقیقات همچنین نشان میدهد که اختلال در جویدن در افراد مسن خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش میدهد.
سیستم لیمبیک: این ناحیه از مغز مسئول احساسات و حافظه است، با آمیگدال و هیپوکامپوس نقشهای مهمی ایفا میکنند. جویدن به کاهش کورتیزول، هورمون استرس، کمک میکند و در عین حال ترشح سروتونین و دوپامین، انتقالدهندههای عصبی مرتبط با آرامش و بهبود خلق و خو، را افزایش میدهد.
مخچه: مسئول کنترل حرکتی و تعادل است و عملکرد صاف جویدن را تضمین میکند. آسیب به این ناحیه میتواند جویدن را مختل کند که به ویژه برای بیماران سکته مغزی مهم است.
به طور خلاصه، جویدن فعال جریان خون مغزی را افزایش میدهد، اطمینان از تأمین کافی اکسیژن و تحریک فعالیت عصبی. در کوتاه مدت، این امر تمرکز و توانایی یادگیری را بهبود میبخشد، در حالی که در بلند مدت ممکن است به پیشگیری از زوال عقل کمک کند.
تعامل بین جویدن و سیستم عصبی خودمختار جویدن با فعالسازی سیستم عصبی خودمختار بر ضربان قلب و فشار خون تأثیر میگذارد:
فعالسازی سیستم عصبی سمپاتیک: جویدن غذاهای سخت یا سریع جویدن سیستم عصبی سمپاتیک را تحریک میکند و به حفظ هوشیاری کمک میکند.
فعالسازی سیستم عصبی پاراسمپاتیک: جویدن آهسته عملکرد گوارشی را بهبود میبخشد و با فعالسازی سیستم عصبی پاراسمپاتیک استرس را کاهش میدهد.
جویدن همچنین عصب واگ را تحریک میکند که تحرک دستگاه گوارش را تقویت میکند، ترشح شیره معده و آنزیمها را افزایش میدهد و هضم را بهبود میبخشد. جویدن کامل و آهسته هضم را بهبود میبخشد، بار گوارشی را کاهش میدهد و از عملکرد متابولیک حمایت میکند که ممکن است به مدیریت وزن کمک کند.
بهبود عادات غذایی از طریق جویدن توسعه عادت جویدن کامل زمان وعده غذایی را افزایش میدهد و به طور طبیعی منجر به خوردن آهستهتر میشود که به جلوگیری از پرخوری و حمایت از کنترل وزن کمک میکند. علاوه بر این، درگیر شدن در مکالمه در حین غذا خوردن تعاملات اجتماعی و سلامت روانی را تقویت میکند.
همانطور که قبلاً بحث شد، جویدن کافی سیستم عصبی پاراسمپاتیک را فعال میکند، استرس را کاهش میدهد و کیفیت خواب را بهبود میبخشد. مطالعات نشان میدهد که جویدن قبل از خواب (مثلاً در یک وعده غذایی سبک عصرگاهی) میتواند خواب عمیقتر را ترویج دهد.
سبکهای زندگی مدرن جویدن سریع و قوی را تشویق میکنند. با این حال، با کاهش کارایی هضم با افزایش سن، اتخاذ عادت جویدن آهسته و کامل میتواند مفید باشد. این عمل فشار بر دندانها را کاهش میدهد، از شکستگیها جلوگیری میکند، فشار گوارشی را کاهش میدهد و جذب مواد مغذی را افزایش میدهد.
در حالی که حفظ دندانهای طبیعی برای تمام عمر ایدهآل است، اگر از دست دادن دندان رخ دهد، بازگرداندن عملکرد جویدن از طریق مراقبتهای دندانی به موقع سرمایهگذاری عاقلانهای در سلامت کلی است.